Vier communicatieniveaus

Er zijn in groepsgesprekken en vergaderingen altijd vier communicatieniveaus te onderscheiden die invloed op elkaar hebben.

Inhoud – De inhoud is het gespreksonderwerp of de inhoudelijke taak waar de groep voor staat. De inhoud is in onze cultuur doorgaans goed bespreekbaar, tenzij het gaat om gevoelige onderwerpen, die de behoeften, status of inkomsten van één of meer van de groepsleden raken.

Procedure – De procedure is de manier, afgesproken of niet, waarop met het gespreksonderwerp of de taken van de groep wordt omgegaan. Over het algemeen zijn wij in onze cultuur vertrouwd met procedurekwesties en gewend die openlijk te regelen.

Interactie – De interactie is de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Is er respect voor elkaar? Gaan mensen op elkaar in en hoe? Negeren sommige mensen elkaar? Verdwijnen voorstellen van bepaalde mensen telkens onder tafel? Wordt er om invloed geknokt? Zijn er machtsblokken? Interactie wordt meestal niet benoemd.

Gevoel – Gevoel is communiceren over hoe je je voelt of benoemen van de gevoelens die er op dat moment aanwezig zijn. Zoals: verveling, irritatie, jaloezie, medelijden, privé-zorgen of hoofdpijn. Al deze gevoelens zijn van grote invloed op hoe mensen in een groep functioneren. Maar deze gevoelens zijn vaak geen onderwerp van gesprek. Alleen als mensen elkaar goed kennen en vertrouwen, en er een subcultuur ontwikkeld is waarin het ‘mag’, wordt er soms over gevoelens gepraat. Maar in formele vergaderingen of werkgroepen? Daar stellen we gevoelens pas rechtstreeks aan de orde als we ons hevig gekrenkt voelen, woedend zijn, en werkelijk niet anders meer kunnen. Zo’n gevoelsmelding heeft dan ook een forse invloed.